Бүкіл әлемдегі эндемиалық ауру, жоғарғы тыныс жолдарының бактериялық инфекциясы, өнімді емес жөтел, вакцинация арқылы алдын алуға болатын балалар ауруы – бұл көкжөтел. Аурудың қоздырғышы грамм теріс Bordetella pertussis бактериясы. Жұтылған кезде ол шырышты қабыққа жабысып, бұл жерде қабыну процесінің дамуына және тіндердің некрозына әкеледі. Көкжөтел балалар мен жасөспірімдерге үлкен қауіп төндіреді.
Ересектерде ауру онша қиын емес, бұл нәресте вакцинациясынан кейін иммунитеттің дамуына, оның ішінде басқа жұқпалы агенттерден қорғауға байланысты. Егер вакцинация жасалмаса, инфекцияның ағымы ауыр болады.Көкжөтелге тән белгілер инфекциядан 10-14 күн өткен соң дами бастайды. Ауру дамудың бірнеше сатыларынан өтеді. Симптомдар қалай көрінеді: суықтың белгілері байқалады қызба, мұрынның ағуы, түшкіру және құрғақ жөтел, дене қызуы 38,5-39, 0с-қа дейін көтеріліп, тамаққа тәбеті болмайды.Келесі кезеңде ауру спазмодикалық жөтел түрінде күшейе бастайды. Науқастарды түнде және таңертең қатты мазалайды. Шулы ысқырған тыныс естіледі. Оттегі жетіспеушілігінен беттің қызаруы, ісінуі байқалады. Орташа алғанда, балалардағы көкжөтел белгілері 4-6 апта бойы белсенді күйде болады. Инфекцияның берілуі жөтелу немесе түшкіру кезінде ауа тамшыларымен жүреді. Вакцинаның барлық дозасын енгізгеннен кейін балалар қорғалған болып саналады.
Аурудың түрлері. Көкжөтел әртүрлі формада дами алады. Жұмсақ болған кезде күніне 10-нан 15-ке дейін жөтел пайда болады. Денсаулық жағдайы қалыпты болып қалады, аздап әлсіздік байқалады, жағдай тұмауға ұқсайды. Орташа формада 15-тен 25-ке дейін интрузивті жөтел ұзақ уақытқа созылады. Күн ішінде әр уақытта 30-дан 60-қа дейін ұстамалар пайда болуы мүмкін. Балалар мен ересектердегі алдын алу. Көкжөтелдің ең жақсы алдын алу ол иммунитетті нығайту, вакцинация және уақтылы диагноз қою.
Көкжөтелге күдіктенуді растау үшін мынадай зерттеу түрлері жүргізіледі: тамақтың жағындысы немесе мұрынның терең жағындысы, қанның жалпы талдауы, IgA және IgM антиденелеріне қан, өкпе рентгені, көкжөтелге антиденелерге ИФТ, ПТР-мұрын мен жұтқыншақтан жағынды алынады.
Бұл микроб сыртқы ортада төзімсіз, жоғары температурада, күн сәулесі және дезинфекциялаушы ерітінділерде тез өледі. Инфекция ошағындағы іс-шаралар
Мектепке дейінгі және білім беру ұйымдарында анықталған көкжөтелмен ауырған науқастар ауру басталғаннан бастап 25 күн мерзімге оқшаулауға жатады. Көкжөтелмен ауырған науқаспен байланыста болған 14 жасқа дейінгі балалар да жөтел пайда болған жағдайда, егу анемнезіне қарамастан, көкжөтелге бактериологиялық зерттеудің екі теріс нәтижесін алғаннан кейін балалар ұжымына жіберіледі. Осы аурумен байланыста болған ересектерді жөтел пайда болған жағдайда, көкжөтелге бактериологиялық зерттеудің екі теріс нәтижесі алынғаннан кейін жұмысқа баруға рұқсат беріледі.
Денсаулық – адам өміріндегі ең басты құндылық. Балаларыңызға көкжөтелге қарсы екпе алуды ұмытпаңыздар!
Мөлдір ОҢалбекова,
санитарлық-эпидемиологиялық қызмет маманы
