Тұтынушы сізге келмесе, оған өзіңіз барыңыз…

Төтенше жағдай мерзімі ұзарып, шектеу шаралары жаппай күшейтіліп жатыр. Білім беру жүйесі қашықтан оқыту жүйесін көшіп, мемлекеттік көрсетілетін қызмет түрлері онлайн форматына ауыстырылуда. Карантин әсіресе, бизнес иелеріне оңай тиіп отырған жоқ. Олар дәл қазір қиын кезеңді бастан кешіріп жатыр. Негізі дағдарыс кезінде кәсіпкерлердің екі-ақ амалы бар: кәсібін тоқтатып, кейін бір реті келіп жатса жандандыру немесе соңына дейін күресу. Егер тұтынушы сіз жаққа келмей қалса, оларға өзіңіз баратын тәсілдер іздеген жөн. Осы ретте «Курсив» Қазақстанның іскерлік жаңалықтары» сайты кәсіпкерлер назарына карантин жағдайында клиенттерді ұстап қалудың бірнеше әдісін ұсынады. Кәдеңізге жарасын!

Бірінші, азық-түлік жеткізу қызметі. Карантин жағдайында жеткізу қызметін қолданған баршаға ыңғайлы. Әйтсе де, кез келген кәсіп түрінің оң жамбасына келе бермейді. Кафе, асхана сынды тамақтану орындарына бұл қолайлы. Тіпті, көпшілігі карантинге дейін-ақ қызметтің бұл түрін ұсынатын. Қазір енді екі бастан жеткізушінің көмегіне жүгінуге мәжбүр. Түсетін табыс бұрынғыдан әлдеқайда азаяры анық. Дегенмен жалға төлейтін соманың бір бөлігін жауып, қызметкерлерге жалақы беруге жетіп қалуы мүмкін.
Жеткізу қызметі карантин кезінде үйінен шыға алмай отырғандарға қажет әрі пайдалы тауарлар сататындар үшін де қолайлы. Мәселен, кітап, азық-түлік, киім және үйде арналған заттар сататын дүкендердің онлайнға ауысқаны жақсы. Курьер арқылы жеткізуге тез әрі шығының комиссия жеп қоймайтындай етіп ұйымдастыра білу үшін технологиялық тәсілдерді қолдану керек. Куайринг деген тәсіл бар. Яғни, бұл – классикалық терминалдың бір баламасы. Курьердің бәріне бір-бір терминал беріп қоя алмасыңыз анық. Сондықтан QR-код бейнеленген қағаздарды шығарып беріп, жеткізушілерге таратасыз. Сол арқылы тұтынушылар смартфон камерасын қолданып, төлем жасай алады.
Екінші тәсіл – ингредиенттерді үйіне жеткізіп беріп, оны қалай қолданатынын онлайн үйрету. Клиенттермен тығыз байланысты қажет ететін кәсіп иелерінің де карантин кезінде ісін әрмен жалғастыруына мүмкіндік бар. Бастысы, ас әзірлеуді үйрететін мектептер қажет ингредиенттерді жеткізіп берсе болады. Мысалы, торт пісіретін құралдарды қалай қолдану керегін видеобайланыс арқылы үйретесіз. Мұны көптеген кәсіп түрлеріне енгізуге болады. Бір айта кететіні, қазіргі таңда онлайн шеберлік сағаттарын өткізу Қазақстанда да трендке айналды. Видеобайланыс үшін мессенджерлерді немесе әлеуметтік желілерді қолдануға болады.
Үшіншісі, құрал-жабдықты жалға беру. Карантин кезінде клиенттері үшін есігі жабық кәсіп көп. Сөйте тұра, өз ресурстарын пайдалану арқылы амалын табуға болады. Яғни, қолда бар құрал-жабдықтарды жалға беру арқылы кем дегенде қызметкерлерін жалақымен қамтамасыз ете алады. Айталық, спортзалдағы жабдықтарды локаут кезінде жалға беруге болады. Әдетте үйде іші пысқандардың дені денсаулыққа мән беруге тырысады. Бір жағы вируспен күрес үшін де қажет. Сондықтан жалға алатындар аз болмауы тиіс.
Тағы бір тәсіл – онлайн курс өткізу. Білімді бөліскен дұрыс. Әсіресе, осындай мүмкіндік бар кезді пайдаланып қалса тіпті жақсы. Қалай десеңіз, ақылы марафондар ұйымдастыруға болады. Ол үшін Instagram желісін қолдануға болады. Бизнес қалай бастауға болады, ағылшын тілін тез меңгеру, SMM-ді үйрететін курстар және т.б.
Қашықтан қызмет көрсету де карантин кезінде қарманып, пайда табудың тиімді тәсілінің бірі. Заманауи технологиялардың көмегімен тіпті карантин кезінде де қызмет көрсетуге мүмкіндік бар. Сабақ беріп, үйретумен шектелмей, оқшауланғанға дейін көрсеткен қызметтерді онлайн жалғастыруға болады. Дәрігерлердің өзі қашықтан жұмыс істей алады. Ақ халаттыларды алып қарайық. Науқас ауру белгілерін, қазіргі жағдайын айтады. Дәрігер бейнебайланыс арқылы ауырған жерді қарап не симптомдарын сұрастырады. Сөйтіп қандай ем жасау керегін не қандай дәрі ішу керегін айтады. Сол сияқты заңгерлердің де онлайн кеңес беруіне болады. Оқушы балаларға неге қосымша сабақ жүргізбеске? Бүгінде концерттің өзі онлайн өтіп жатыр. Көктемгі концерт, тур, той сынды іс-шаралардың бәрі кейінгі шегерілді. Сол үшін тікелей эфирде ән салып жүр. Бұл айтқан әдіс әсте мол пайда әкелмеуі мүмкін. Дегенмен карантиннен кейін клиенттерден айырылып қалмауыңызға сеп болады.
Алтыншы тәсіл – бизнестің тұжырымдамасын өзгерту. Кәсіптің қай түрі болсын тұрақты емес. Кризис кезінде өңі тіпті өзгереді. Сондықтан бұл сәтті тиімді пайдаланып, клиентке жақындай түсуге амал қылу қажет. Lamborghini мен Balenciaga зауыттарында медициналық маска тігіліп жатқанын сіз де естіген боларсыз?! Алпауыттар солай істеп жатса, шағын және орта кәсіп иелеріне де неге тың нәрсенің дәмін татып көрмеске? Аспаздар мектебі клиенттерімен байланысты үзбестен әрмен қарай дайын тамақтарға тапсырыс қабылдап, үйге жеткізумен айналыса алады. Бағдарламалау курстарын жүргізетіндер жергілікті кәсіпкерлерге өнімдерін орналастыруға мүмкіндік беретін сайттар жасаса құба-құп. Жалпы алғанда, сауданы онлайнға ауыстыру оңай. Көп қаражат та қажет емес. Бар болғаны әлеуметтік желіні қолдана білсеңіз болғаны. Төлем жасау жолын ұйымдастыру да оффлайнға қарағанда жеңіл.